Technisch vertalen gaat verder dan alleen het omzetten van woorden naar een andere taal. Wil je de perfecte vertaalslag maken, dien je rekening te houden met cultuurverschillen, omgangsnormen, taalniveaus en maatschappelijke trends. Makkelijker gezegd dan gedaan. Want hoe voorkom je dat de geest van de originele tekst verloren gaat? En welke meerwaarde biedt een native vertaler hierbij? Iris Rethy, technisch vertaler Duits bij MK Vertalingen, vertelt over de tekstuele do’s en don’ts van de Duitse zakencultuur.
Duitse schrijfgeest
“De Duitse schrijfgeest is anders dan de Nederlandse schrijfgeest. Door de auteur bijgeschaafde mondelinge citaten vertaal ik altijd weer terug richting informeel, gesproken Duits”, zegt de in Duitsland opgegroeide Hongaarse Rethy (58). Wil je als Nederlands bedrijf Duitse klanten bereiken, is het letterlijk vertalen van teksten onvoldoende. De juiste vertaalslag vraagt om een native vertaler, die door historisch en cultureel besef de context van een tekst herkenbaar weet te maken voor lezers van het betreffende land.
Een Duits sausje
Rethy: “Duitsers zijn van nature status- en prestatiegericht, ze 
houden van ingewikkelde zinsconstructies. Daarom maak ik teksten bewust moeilijker door tijdens het vertalen werkwoorden te vervangen door naamwoorden.” Toch laat ze Nederlandse titels als mr. en ing. in haar vertalingen staan, om de simpele reden dat de opleiding en het niveau per land kunnen verschillen. Informele aanspreekvormen daarentegen worden wel overgoten met een Duits sausje, aangezien tutoyeren in zakelijk Duitsland tot op de dag van vandaag eerder uitzondering dan regel is.
Vaktaal uit de bulkindustrie
Elk vakgebied kent zijn eigen jargon, tal van termen die per organisatie kunnen verschillen. Het is dan ook aan de technisch vertaler om ervoor te zorgen dat vaktaal niet verloren gaat in de vertaling. Kortom: de vertaler moet goed op de hoogte te zijn van het betreffende bedrijf, product en branche. “Als ik een tekst van een Nederlandse ingenieur vertaal, moet de vertaling herkenbaar zijn voor een Duitse ingenieur. Machines, onderdelen, gebruiksinstructies en vakjargon moet ik op exact dezelfde manier benoemen als ze in Duitsland doen. Voor iemand die Duits als moedertaal heeft, maar geen professioneel technisch vertaler is, is dat eigenlijk niet te doen”, stelt Rethy. Over wat juist technisch vertalen voor haar zo leuk maakt, hoeft ze niet lang na te denken: “Ik vind de hele bulkindustrie interessant. Het gaat over producten die met het dagelijks leven te maken hebben. Je krijgt een kijkje in een keuken die voor anderen gesloten blijft.”
Meerwaarde native vertaler
Dat technisch vertalen meer is dan alleen het omzetten van woorden naar een andere taal, blijkt ook uit het vertalen van maatschappelijke trends in teksten. Zo is genderneutraliteit inmiddels doorgedrongen in de Duitse taal. “Om de rol van vrouwen meer zichtbaar te maken, plakken Duitsers tegenwoordig bij de benaming van een groep mensen (m/v) ‘_innen’ achter het woord. Je schrijft dus niet langer ‘Ingenieur’, ‘Techniker’ en ‘Servicemonteur’, maar ‘Ingenieur_innen’, ‘Techniker_innen’ en ‘Servicemonteur_innen’”, aldus de vertaler. Actuele kennis die volgens haar ontbreekt in populaire vertaalmachines, maar waar een native vertaler wel over beschikt.
Rudi Carrell-bonus
“Je moet bovendien consequent zijn in de terminologie die je als technisch vertaler gebruikt. Anders vraagt de lezer zich af of het nog steeds over dezelfde machine gaat. Niet-native vertalers onderschatten vaak hun eigen taalvaardigheid en halen naamvallen door elkaar. Een native vertaler haalt die fouten er meteen uit. Maar mocht je als Nederlander een keer de mist ingaan, dan heb je in Duitsland nog altijd de Rudi Carrell-bonus”, eindigt Rethy glimlachend.
Tekst geschreven door Zamire Willems van CM Communication Support.
Dit interview staat ook op de site van Gateway to Germany